ON KRAKAUER "INTO THIN AIR" - ANATOLI BOUKREEY - G. WESTON De WALT "THE CLIMB"
«Ένας προσωπικός απολογισμός της τραγωδίας στο Everest», υποτιτλοφορείται το τελευταίο βιβλίο του Jon Krakauer, INTO THIN AIR. Η τραγωδία αφορά στα γνωστά γεγονότα του Μαΐου του 96, όπου οδηγοί βουνού και πελάτες αποστολών, παγιδευμένοι σε μια σφοδρή καταιγίδα, βρήκαν το θάνατο στο μεγαλύτερο μέχρι σήμερα απολογισμό απωλειών ανθρώπινης ζωής, στην ψηλότερη κορυφή του κόσμου.
Ο Jon krakauer, δημοσιογράφος και συγγραφέας επίσης των βιβλίων ICELAND, EIGER DREAMS και INTO THE WILD, ως απεσταλμένος του περιοδικού Outside, και ζωντανός μάρτυρας των γεγονότων, με το τέταρτο αυτό βιβλίο του επιτυγχάνει κάτι μοναδικό. Έναν αριθμό πωλήσεων πρωτοφανή για βιβλίο ορειβατικού περιεχομένου.
Είναι γνωστό πως οι τραγωδίες, ανεξάρτητα από το χώρο στον οποίο διαδραματίζονται, προκαλούν το ενδιαφέρον. Η αντίστοιχη καταγραφή μιας επιτυχημένης ανάβασης στο Everest δεν θα έβρισκε ούτε τους μισούς αναγνώστες. Αυτός ο λόγος, όμως, δεν θα ήταν αρκετός από μόνος του για να εξηγήσει την επιτυχία του βιβλίου. Αυτή μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι το INTO THIN AIR συνδυάζει το ρόλο του ντοκουμέντου με τη μυθιστορηματική χάρη μιας δεξιοτεχνικής γραφής, που αν έλειπε δεν θα το επέτρεπε να ξεφύγει από την γενική αδιαφορία.
Η αφήγηση κερδίζει αμέσως τον αναγνώστη, ο οποίος, από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο, εισάγεται σε μια περιπέτεια που δύσκολα θα άφηνε στη μέση. Με στρωτή εύληπτη γραφή, με ευφυή play back στο χρόνο, και με πληροφοριακό υλικό για τους μη μυημένους, ο Krakauer καταφέρνει στις 300 σελίδες τού βιβλίου του κάτι περισσότερο από το να κρατάει απλώς το ενδιαφέρον. Ο αναγνώστης μετέχει στο δράμα και στην αγωνία των πρωταγωνιστών του, που θα κορυφωθεί στις δραματικές ώρες της κορυφής. Παρά τις απελπισμένες τους προσπάθειες οι κολοσσιαίες δυνάμεις της μανιασμένης φύσης θα καταβάλουν τελικά και θα εξοντώσουν τους τραγικούς ορειβάτες. Το βιβλίο τελειώνει αφήνοντας συγκεχυμένα συναισθήματα δέους, θλίψης και θαυμασμού.
Ειπώθηκε πως όσοι επέζησαν των γεγονότων, έγραψαν και μίλησαν πολύ γι’ αυτά, προσπαθώντας να μοιραστούν και να ανταλλάξουν απόψεις, για τα πιθανά λάθη και τα αναρίθμητα ‘εάν’. Ένα από τα πολλά θέματα που ανοίγει το INTO THIN AIR (τα σοβαρότερα απ’ αυτά αφορούν στην εμπορευματοποίηση των βουνών, στην προσπάθεια προσέλκυσης πελατών από οδηγούς και γραφεία αποστολών, καθώς και στο μεταξύ τους ανταγωνισμό), είναι και ο ρόλος τον οποίο διαδραμάτισε στα συγκεκριμένα γεγονότα, ο διάσημος ρώσος ορειβάτης Anatoli Boukreev. Το βιβλίο του Krakauer θέτει ερωτήματα, μερικά από τα οποία αγγίζουν το βαθμό μομφής, για περίεργες συμπεριφορές και ανακολουθίες στις ενέργειες του ρώσου ορειβάτη. Αυτό ήταν κάτι που ο Boukreev, (ο οποίος στις κρίσιμες ώρες επιχείρησε επανειλημμένα και κατάφερε να σώσει ζωές παγιδευμένων συναδέλφων του), δεν θα μπορούσε να αφήσει αναπάντητο.
Με το βιβλίο του, ο Bukreev, έρχεται να δώσει τις δικές του απαντήσεις και όχι μόνο. Το THE CLIMB φέρει δύο ονόματα, του ίδιου του Boukreev και του G. Wewton De Walt, ο οποίος ανέλαβε να μετατρέψει σε γραπτό το λόγο τού, στερούμενου τα πλην των βασικών της αγγλικής γλώσσας, ρώσου ορειβάτη. Το βιβλίο που προκύπτει εναλλάσσεται σε πρώτο και δεύτερο πρόσωπο, ενώ ταυτόχρονα περιέχει απομαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις και μαρτυρίες επιζώντων που συνηγορούν στις θέσεις του Boukreev. Θέσεις που υποστηρίζουν πως οι ενέργειες και οι πρωτοβουλίες του, βασισμένες σε ζητήματα ηθικής τάξης και ορειβατικών αντιλήψεων, του επέτρεψαν να πραγματοποιήσει ένα μοναδικό διασωστικό άθλο.
Η όποια σύγκριση μεταξύ των βιβλίων δεν είναι απαραίτητα αναγκαία, ιδίως για τους ορειβάτες, για τους οποίους, λόγω ειδικού ενδιαφέροντος, κατατάσσονται αμφότερα στα εκ των ουκ άνευ. Εάν όμως πρέπει οπωσδήποτε να γίνει, τότε θα λέγαμε πως το βιβλίο του Krakauer είναι αυτό που προσφέρει την συναρπαστικότερη αφήγηση και αφορά τον περισσότερο κόσμο, ενώ το αντίστοιχο των Bukreev - De Walt υπολείπεται σ’ αυτό το σημείο, και, καθώς επικεντρώνει στον χαρακτήρα ντοκουμέντου, υπερτερεί στην αντίστοιχη κλίμακα.
Εν κατακλείδι, το THE CLIMB του Boukreev απαντά στο INTO THE AIR του Krakauer. Ίσως ο Krakauer απαντήσει ξανά κι αυτός. Αν δεν το έχει ήδη πράξει, ίσως θα ήταν καλύτερο να το αποφύγει, μιας και ο Ρώσος ορειβάτης βρήκε το θάνατο λίγους μήνες πριν, όταν καταπλακώθηκε από χιονοστιβάδα, οπότε η περαιτέρω αντιπαράθεση είναι πλέον αδύνατη.
Βασίλης Κυριλλίδης 25-4-1999
Δημοσιεύτηκε σε πρώτη μορφή στο περιοδικό «ΑΝΕΒΑΙΝΟΝΤΑΣ»
