To αγριόγιδο: Σύμβολο περηφάνιας και ελευθερίας

Κείμενο: Λάμπρος Κωνσταντίνου

agr3Ένιωσα ένα σκίρτημα στην καρδιά, όταν για πρώτη φορά αντίκρυσα το αγριόγιδο. Ηταν ένα καλοκαιριάτικο δειλινό, εκεί στον ορίζοντα, απέναντι στις απόκρημνες ορθοπλαγιές του Προφήτη Ηλία, στον Όλυμπο. Τρεις φιγούρες, στέκονταν ακίνητες, θαρρείς βγαλμένες από τον καμβά ενός αόρατου ζωγράφου.

Είναι ένα θαύμα της φύσης, που φρόντισε σαν γενναιόδωρη μάνα να προστατεύσει αυτό το πλάσμα που έχει πολλούς εχθρούς, με πρώτο τον άνθρωπο.

Γι΄ αυτό το προίκισε με πόδια δυνατά, μυώδη, που καταλήγουν σε δύο ισχυρά δάχτυλα, ικανά να σκαρφαλώνουν εκεί όπου κανείς άλλος δεν μπορεί, να αναρριχηθεί στις εσχατιές των ορέων, στις άκρες των γκρεμών, μετέωρο, μεταξύ ουρανού και γης.

Αλλά το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι η καρδιά του. Διπλάσια σε μέγεθος από την ανθρώπινη, στέλνει το αίμα με δύναμη στις αρτηρίες, καθιστώντας το ζώο ικανό να αντέχει στο τρέξιμο, να σκαρφαλώνει στις κακοτράχαλες ανηφόρες, να ισορροπεί στις ακρολιθιές, στις απότομες χαράδρες, στους γκρεμούς.

Η διάρκεια της ζωής του, είναι περίπου 20 χρόνια. Γεννάει ένα με δύο μικρά το χρόνο, και τρέφεται αποκλειστικά με χορτάρι, φύλλα και κλαράκια των δέντρων και των θάμνων. Υπολογίζεται ότι σε όλη την επικράτεια, υπάρχουν περίπου 500 ζώα, στα ορεινά συγκροτή ματα του Ολύμπου, Γράμμοu, Σμόλικα, Τύμφης, Βάλια Κάλντα, Γκιώνας, Οίτης, Τζένας, Πίνοβου, Νότιας Ροδόπης, και στα σύνορα με Βουλγαρία, Σκόπια, Αλβανία.

Η επιστημονική του ονομασία είναι Rupicapra Rupicapra και το υποείδος Balcanica. Αν θελήσουμε να δώσουμε μια περιγραφή του ζώου, θα εστιάσουμε πρώτα στα κέρατα. Είναι όρθια και οι απολήξεις τους γέρνουν προς τα πίσω.agr2

Το κεφάλι του ατενίζει αγέρωχα τις βουνοκορφές, και πατάει πολύ σταθερά στα μυώδη πόδια του. Γενικά ολόκληρο το σώμα του είναι ρωμαλέο και το χρώμα του τριχώματος ποικίλο. Ανοιχτόχρωμο καφέ την άνοιξη και το καλοκαίρι, γίνεται πιο σκουρόχρωμο κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα.

Το καλοκαίρι ανηφορίζουν από τις κοιλάδες προς τις κορυφές, και κινούνται προς τις εκτεθειμένες κορυφογραμμές, εκεί όπου ο άνεμος ξεσκεπάζει το χορτάρι από το χιόνι για να βοσκήσουν. Το χειμώνα, κατεβαίνουν στις δασωμένες κοιλάδες, όπου δυστυχώς έχουν να αντιμετωπίσουν τους λαθροκυνηγούς.

Ας αναφέρουμε τώρα και μερικές από τις συνήθειες τους. Στο κοπάδι, τα νεαρά ζώα σκύβουν με υποταγή μπροστά στα ηλικιωμένα. Κάθε αγριόγιδο φέρει μοναδικά σχέδια στο πρόσωπο, ώστε κάθε ζώο να αναγνωρίζει τους συντρόφους του. Το αρσενικό ζώο τρίβει τους αδένες που φέρει πίσω από τα κέρατα στο χορτάρι, για να αφήσει την προσωπική μυρωδιά του.

Ξυπνούν τα χαράματα και βόσκουν μέχρι αργά το πρωί. Μετά ξαπλώνουν σε μέρος με θέα κι αναμασούν την τροφή τους (μηρυκαστικά) έχοντας τα μάτια ανοιχτά και τα αυτιά τεντωμένα. Με τη δύση του ήλιου αρχίζουν πάλι τη βόσκηση ως το βράδυ, και μπορεί να βρεθούν σε μια πηγή για να ξεδιψάσουν. Μπορεί όμως να βοσκήσουν και τη νύχτα.

Ο γυπαετός σκοτώνει συχνά τα μικρά νεογέννητα, το ίδιο και οι λύκοι.

Τα δυό δάχτυλα του κάθε ποδιού, μπορούν να ανοίξουν πολύ, μένοντας διαρκώς παράλληλα, αφήνοντας ίχνος στη λάσπη ή το χιόνι, πολύ διαφορετικό από της γίδας και του προβάτου.

Τελειώνοντας, πρέπει να υπογραμμίσουμε, ότι είναι κρίμα να χαθεί αυτό το ευγενικό και περήφανο ζώο, που είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό, και μόνον ορειβάτες μπορούν να το συναντήσουν στο βιότοπό του. Και, δυστυχώς, ο κίνδυνος της εξαφάνισής του είναι υπαρκτός, καθώς είναι αδύναμο μπροστά στις καραμπίνες των λάθροκυνηγών, ενώ για μια ακόμα φορά εμφανίζεται η αδυναμία της πολιτείας, η οποία θέσπισε το θεσμό των Εθνικών Δρυμών,-στον Ολυμπο από το 1964 - χωρίς όμως να είναι σε θέση να εφαρμόσει τους κανονισμούς που διέπουν μια τέτοια σοβαρή προσπάθεια διατήρησης της άγριας ζωής.

Ας αναλάβουν λοιπόν τις ευθύνες τους τα Δασαρχεία, οι Διευθύνσεις Δασών, οι κυνηγετικοί σύλλογοι αλλά και οι κάτοικοι των ορεινών οικισμών, αποδεικνύοντας πως η μέριμνά τους για το περιβάλλον δεν μένει μόνο στις διακηρύξεις.

agr1