Νότια της Μουσθένης, στον κάμπο της Πιέριας κοιλάδας, ανάμεσα στο Παγγαίο και το Σύμβολο βρίσκονται μια σειρά από 6 πέτρινες καμάρες που στην σχετική βιβλιογραφία παρουσιάζονται ως ανεξάρτητα γεφύρια. Όμως οι διαδοχικές αυτές καμάρες εντάσσονται σε μία ενιαία κατασκευή, σε ένα "πολυγέφυρο", που με τα διαδοχικά του τόξα σχημάτιζε μία δίοδο πλάτους 3 μέτρων και επέτρεπε την ασφαλή διέλευση ανθρώπων και εμπορευμάτων από τα ελώδη εδάφη της κοιλάδας που πλημύριζαν συχνά από τις υπερχειλίσεις του ποταμού Μαρμαρά. Περιπτώσεις παρόμοιων γεφυριών συναντάμε και σε άλλα μέρη του Ελλαδικού χώρου όπως αυτό του Αλάμπεη στην Αιτωλοακαρνανία και του Λυκόστομου στα Γιάννενα.

Δεν γνωρίζουμε το χρόνο κατασκευής του αλλά ο Θ.Λυμπεράκης υποστηρίζει ότι είναι παλαιότερο της οθωμανικής περιόδου¹.  Πάντως το μεγάλο πλάτος του δρόμου και το συνολικό μέγεθος του έργου καταδεικνύουν την μεγάλη σημασία αυτού του οδικού άξονα.

Οι έξι καμάρες που σώζονται σήμερα σχηματίζουν μια γραμμή μήκους 120 μέτρων. Η πρώτη και η δεύτερη από τις καμάρες, προς την πλευρά του αναχώματος του ποταμού, είναι οι μεγαλύτερες με μήκος περίπου 8 μέτρα η κάθε μία. Ακολουθούν άλλες τρεις μικρότερες  που δυστυχώς έχουν επιχωθεί στο μεγαλύτερο μέρος τους ενώ η τελευταία, θαμμένη και μισοκατεστραμμένη βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του γειτονικού επαρχιακού δρόμου, η διάνοιξη του οποίου πιθανόν να κατέστρεψε μία ακόμα καμάρα. Τον ακριβή αριθμό των καμαρών και το συνολικό μήκος του γεφυριού δεν μπορούμε πια τον γνωρίζουμε αφού η διευθέτηση την κοίτης του Μαρμαρά και η αποξήρανση των εδαφών  την δεκαετία του 50, μετέβαλε ριζικά όλη την περιοχή.

Σήμερα χωρίς καμία συντήρηση, οι καμάρες  του θάβονται σιγά-σιγά κάτω από τα χώματα των διπλανών χωραφιών. Επιπλέον έχει υποστεί ζημιές και από την δράση χρυσοθήρων που στην προσπάθειά τους να το γκρεμίσουν, αφαίρεσαν το κλειδί της δυτικής του καμάρας,  χωρίς ευτυχώς  αποτέλεσμα.  Η καμάρα παραμένει στη θέση της αν και παρουσιάζει μεγάλες ρωγμές στην εσωτερική πλευρά του τόξου της.

Το εντοπίζουμε μετά την αερογέφυρα της Εγνατίας Οδού, κατευθυνόμενοι από την Μουσθένη προς  το Σιδηροχώρι, σε απόσταση 650 μέτρων από την στροφή του δρόμου, στην αριστερή πλευρά του, κρυμμένο μέσα σε θάμνους, βάτα και καλάμια.

1. Γιώργος Μυτιληνός  "Τα παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια του νομού Καβάλας"  2007 (Σελ. 112)

Χάρτης: 

Συντεταγμένες: 40.841320° Ν / 24.122108° Ε

Φωτογραφίες:

Είναι το τελευταίο (βορειότερο) από την σειρά των τεσσάρων γεφυριών της Μουσθένης και, όπως και τα υπόλοιπα, γεφυρώνει το ρέμα που διασχίζει τον οικισμό. Το όνομά του προέρχεται από τον ιδιοκτήτη γειτονικού σπιτιού. Η καμάρα του φέρει μια σειρά από πέτρες με διακοσμητικό γείσο. Τα τσιμεντένια στηθαία και οι σωλήνες ύδρευσης στην ανάντη πλευρά του έχουν αλλοιώσει την αισθητική του ενώ και το οδόστρωμά του είναι επικαλυμμένο με τσιμέντο αφού παραμένει λειτουργικό εξυπηρετώντας την διέλευση πεζών και οχημάτων.

Χάρτης: 

Συντεταγμένες: 40.864845° Ν / 24.111659° Ε

Φωτογραφίες:

Είναι το τρίτο στη σειρά γεφύρι στο ρέμα της Μουσθένης  και το μεγαλύτερο από όλα τα υπόλοιπα. Το όνομά του προέρχεται από τον  ιδιοκτήτη του παλιού αρχοντικού στο δυτικό άκρο του. Στο αρχοντικό αυτό αξίζει να πούμε ότι εγκαταστάθηκε η γεννήτρια που ηλεκτροδοτούσε το χωριό μέχρι τις αρχές του 50 ενώ στον ίδιο χώρο λειτούργησε και ο πρώτος ηλεκτρικός μύλος.

Το γεφύρι κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα (πιθανότατα το 1902) με δαπάνη τόσο της τοπικής κοινότητας όσο και του μπέη της Δράμας στον οποίο υπάγονταν διοικητικά όλη η περιοχή του Παγγαίου.⁽¹⁾  Μαρτυρίες αναφέρουν πως κατά την ημέρα των εγκαινίων του, η χριστιανική κοινότητα τέλεσε αγιασμό στην δυτική πλευρά του ενώ η μουσουλμανική, θυσίασε μοσχάρι (κουρμπάνι) στην ανατολική πλευρά.⁽²⁾

Οι άψογα λαξευμένες πέτρες της καμάρας του σχηματίζουν δύο σειρές με την δεύτερη να προεξέχει ελαφρά ενώ μια τρίτη  λεπτότερη στεφανώνει τις υπόλοιπες. Για συνδετικό υλικό έχει χρησιμοποιηθεί  κουρασάνι και φέρει και χαμηλά πέτρινα στηθαία. Το οριζόντιο κατάστρωμά του είναι ασφαλτοστρωμένο καθώς διευκολύνει μέχρι και σήμερα την διέλευση πεζών και οχημάτων. Το καλοκαίρι δύσκολα διακρίνεται εξ' αιτίας της πυκνής φυλλωσιάς των πλατάνων του ρέματος.  Παραφωνία στην αισθητική του αποτελεί ο μπλε αγωγός που έχει τοποθετηθεί  στην ανάντη πλευρά του.  

Το συναντάμε ακολουθώντας από την εκκλησία για 250 μέτρα τον δρόμο στα δεξιά του ρέματος.

1. Προφορική μαρτυρία Δ.Καρατζόλα κάτοικου Μουσθένης.
2. Γ. Τσότσος "Μακεδονικά γεφύρια" 1997 (σελίδα 132). 

Χάρτης:

Συντεταγμένες: 40.863330° Ν / 24.111238° Ε

Φωτογραφίες:

Βρίσκεται  δίπλα στο ομώνυμο σπίτι και μόλις  100 μέτρα πιο ψηλά από το πρώτο γεφύρι (της Εκκλησίας). Από τις κατασκευαστικές  ομοιότητες των δύο γεφυριών συμπεραίνουμε πως  χτίστηκαν την  ίδια εποχή από την ίδια συντεχνία μαστόρων. Επίσης ο μεγάλος αριθμός πέτρινων γεφυριών σε τόσο μικρή απόσταση  (συνολικά υπάρχουν 4 πέτρινα γεφύρια σε μια απόσταση 400 μέτρων) μαρτυρά και τη οικονομική ευημερία της Μουσθένης την οθωμανική περίοδο.

Η καμάρα του φέρει μία σειρά λίθων που την περιβάλει μία μικρότερη διακοσμητική. Παλιότερα το οδόστρωμά  του είχε τσιμεντωθεί και είχαν προστεθεί τσιμεντένια στηθαία.  Με την συντήρηση του γεφυριού το 2005 από τον Δήμο Πιερέων, αποκαταστάθηκε το λιθόστρωτο οδόστρωμα και αντικαταστάθηκαν τα τσιμεντένια στηθαία από καλαίσθητα πέτρινα.  Μοναδική  παραφωνία στην αισθητική του γεφυριού παραμένει ο μεταλλικός σωλήνας  που επικαλύπτει το διάζωμα της καμάρας  του.

Χάρτης:

Συντεταγμένες: 40.862149° Ν / 24.110759° Ε

Φωτογραφίες:

Είναι το γνωστότερο και το πιο προβεβλημένο γεφύρι του Παγγαίου καθώς  η φωτογραφία του με φόντο το παλιό μακεδονίτικο αρχοντικό,  κοσμεί τους περισσότερους τουριστικούς οδηγούς της περιοχής. Βρίσκεται μέσα στο χωριό της Μουσθένης  και είναι το πρώτο από τα τέσσερα γεφύρια που γεφυρώνουν το κεντρικό ρέμα του χωριού. Το όνομά του προέρχεται από την γειτνίασή του με την Εκκλησία της Παναγίας ενώ το όνομα " στου Βλάχου" από τον ιδιοκτήτη του παλιού αρχοντικού  στην δυτική πλευρά του.

Κατασκευάστηκε  κατά την οθωμανική περίοδο χωρίς  να γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία. Η καμάρα του διαθέτει μία σειρά από πέτρες που την διακοσμεί μια δεύτερη λεπτότερη σειρά που ελαφρώς προεξέχει. Το 2005 το γεφύρι συντηρήθηκε ενώ αναπλάσθηκε  όλος το περιβάλλων χώρος. Τότε αποκαταστάθηκε και το πέτρινο οδόστρωμα του γεφυριού που καλυπτόταν από τσιμέντο ενώ προστέθηκαν και τα πέτρινα στηθαία του.

Το συναντάμε μπροστά από την εκκλησία  της Παναγίας στην δυτική πλευρά της Μουσθένης.     

Χάρτης:

Συντεταγμένες: 40.861280° Ν / 24.110734° Ε

Φωτογραφίες:

17-18 Δεκεμβρίου 2016

8 Μαΐου 2011