Μονοπάτια στο Παγγαίο

Ο ορεινός όγκος του Παγγαίου με τα 40 χλμ. μήκους και τα 20χλμ. πλάτους εισέρχεται στους νομούς Καβάλας και Σερρών. Μερικές από τις ψηλότερες και σημαντικότερες κορυφές του είναι το Μάτι [1956μ], το Δίκορφο ή Τρίκορφο [1940μ], Βοσκός [1858] και Αυγό [1835μ]. Από αυτές, η κορυφή Μάτι, παρόλο που είναι η ψηλότερη, δεν παρουσιάζει κανένα ορειβατικό ενδιαφέρον, αφού δρόμος οδηγεί μέχρι το ψηλότερο σημείο της όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις κεραίας τηλεόρασης και τηλεπικοινωνιών.

 Στο Παγγαίο σήμερα υπάρχουν πέντε ορειβατικά καταφύγια. Το καταφύγιο "Στέργιος Χατζηγεωργίου" [1.750μ, χωρητικότητας 60 ατόμων] στην κοιλάδα του Ορφέα και το καταφύγιο "Αργύρης Πεταλούδας" [1.550μ για 25 άτομα, χωρίς να διαθέτει όμως βασικές προϋποθέσεις, όπως νερό και κουζίνα], στην τοποθεσία Βλάχικα Καλύβια, που βρίσκονται υπό την διαχείριση του Συλλόγου Χιονοδρομίας Ορειβασίας (Σ.Χ.Ο.) Καβάλας, το καταφύγιο του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου (Ε.Ο.Σ.) Καβάλας, [1.650μ για 25 άτομα], το καταφύγιο της Πρώτης Σερρών στην θέση Μπουγατίνα [1200μ] και το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Ροδολίβους στην τοποθεσία Χατζηκώστα Σουλνιάρι [1.000μ για 35 άτομα]. Από αυτά, τα τρία πρώτα βρίσκονται κοντά στις κορυφές του βουνού και έτσι προσφέρονται για διανυκτέρευση του ορειβάτη, που την επόμενη μέρα έχει την δυνατότητα της εξερεύνησής τους.

Ασφαλτοστρωμένος δρόμος 25 χλμ.  ξεκινά από το χωριό Ακροβούνι και οδηγώντας στο Δασικό Χωριό, στις δασικές εγκαταστάσεις [1100μ.], στο καταφύγιο Α. Πεταλούδας, στο καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Καβάλας, στο χιονοδρομικό κέντρο και το καταφύγιο Χατζηγεωργίου, καταλήγει στις κεραίες, στην κορυφή Μάτι. Όποιος ενδιαφέρεται μόνο για τις κορυφές, μπορεί να ανεβεί μέχρι το υψόμετρο που επιθυμεί με το αυτοκίνητό του και να πραγματοποιήσει ανάβαση σε αυτές, μέσα στα πλαίσια μιας ημέρας, χάνοντας όμως έτσι το μεγαλύτερο μέρος της γοητείας του βουνού. Εμείς απευθύνομαστε σε αυτόν που θέλει να διαθέσει περισσότερο χρόνο και κόπο για να γνωρίσει τις ομορφιές του Παγγαίου εκτενέστερα και πληρέστερα. Προτείνουμε διαδρομές που θα τον οδηγήσουν στα τρία αυτά καταφύγια - εφαλτήρια για την ανάβαση στις κορυφές Τρίκορφο και Αυγό που είναι πια κοντά. Από το καταφύγιο Χατζηγεωργίου και το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Καβάλας υπάρχει οπτική επαφή με το Αυγό, ενώ σήμανση οδηγεί σύντομα από το καταφύγιο Χατζηγεωργίου στο Τρίκορφο.

Ευχαριστούμε τον εκπαιδευτή ορειβασίας και για χρόνια πρόεδρο του Ε.Ο.Σ. Καβάλας, Αλέξανδρο Τσιλογεώργη, για την πολύτιμη συνεισφορά του στην γνωριμία μας με το Παγγαίο και την έφορο ορειβασίας Φωτεινή Φετά, για την διαμόρφωση των προγραμμάτων του συλλόγου, έτσι ώστε αυτά να προσφέρουν την ποικιλία επιλογής διαδρομών και εποχών. Ευχαριστούμε επίσης όλα τα μέλη του Ε.Ο.Σ. Καβάλας που επανειλημμένα μας συνόδευσαν στις αναβάσεις μας σε αυτό. Χωρίς την ευχάριστη συντροφιά και την βοήθειά τους, το έργο της καταγραφής των μονοπατιών του βουνού θα ήταν περισσότερο επίπονο.

Παρόλο που η περιγραφή των μονοπατιών γίνεται με όσο δυνατόν περισσότερη ακρίβεια, αυτοί που θα θελήσουν να ανεβούν για πρώτη φορά, θα ήταν καλό να έρχονταν σε επαφή με τους ορειβατικούς συλλόγους της Καβάλας για περισσότερες πληροφορίες καθώς επίσης και για συνεννόηση σε περίπτωση διανυκτέρευσης στα καταφύγια.

Το μονοπάτι της Αυλής είναι αυτό που ανακαλεί τις περισσότερες αναμνήσεις στους παλιούς ορειβάτες της Καβάλας. Ίσως κάποιοι απ' αυτούς  πήραν  την απόφαση  να συνεχίσουν και να ασχοληθούν σοβαρά με την ορειβασία, ανηφορίζοντάς το  για πρώτη φορά και, ανακαλύπτοντας μέσα από τις κρυμμένες ομορφιές του,  πόσο άγνωστο αν και κοντινό είναι το βουνό του Παγγαίου .

Αν αυτοί που είχαν την τύχη να ανηφορίσουν στο Παγγαίο, από όλα τα μονοπάτια του διάλεγαν το ωραιότερο, το μονοπάτι της Εικοσιφοίνισσας είναι αυτό που θα συγκέντρωνε τις περισσότερες προτιμήσεις, παρόλο που είναι το λιγότερο σύντομο. Μια υπέροχη διαδρομή, μαγευτική σ' όλη της τη διάρκεια, με ιστορικά σημεία αναφοράς, εξαιρετικής ομορφιάς απόψεις τοπίων και χρωμάτων

Η διαδρομή της Νικήσιανης δημιουργήθηκε σαν εναλλακτική λύση στο μονοπάτι της Αυλής, από τον εκπαιδευτή ορειβασίας Αλέξανδρο Τσιλογεώργη. Σε αντίθεση όμως με το μονοπάτι της Αυλής, αυτό της Νικήσιανης έμεινε απείραχτο από την ανθρώπινη παρουσία για πολλά χρόνια.

Πρόκειται για το μονοπάτι που διασχίζει τις κορυφογραμμές του Παγγαίου. Η διαδρομή αυτή μαζί με τις άλλες πέντε που αναφέρουμε, ολοκληρώνει και συμπληρώνει την εικόνα του βουνού. Καθώς όμως βαδίζει εξ ολοκλήρου σε υψόμετρο που δεν επιτρέπει την ύπαρξη δασών, είναι προτιμότερο να μην επιλέγεται τις ζεστές καλοκαιρινές ημέρες, όπου οι ήλιος θα ταλαιπωρήσει τους πεζοπόρους.

Το μονοπάτι "Μαύρα νερά" όπως το ονομάζουν οι κάτοικοι της Νικήσιανης είναι μια εύκολη διαδρομή που δεν οδηγεί σε κάποια ψηλή κορυφή, άλλα συνδέει το χωριό Νικήσιανη με τις δασικές εγκαταστάσεις (λυόμενα)  που έχει κατασκευάσει το Δασαρχείο Καβάλας και βρίσκονται πάνω στον κεντρικό δασικό δρόμο του Παγγαίου.

Είναι η πιο σύντομη και εύκολη διαδρομή. Ενδείκνυται για μονοήμερη ανάβαση, αφού ακόμα και η διάρκεια των μικρών χειμωνιάτικων ημερών επαρκεί για να φτάσει ο ορειβάτης στις κορυφές του Παγγαίου και να επιστρέψει  πριν τον βρει η νύχτα. Μόνο που στην περίπτωση χειμερινής ανάβασης κρίνεται απαραίτητος ο άριστος ατομικός εξοπλισμός,

Το μονοπάτι της Μεσορόπης έχει αυτό που λείπει από τα υπόλοιπα:  άφθονα νερά. Διαμορφωμένο το 2006 από το δασαρχείο Καβάλας, επιτρέπει την πρόσβαση σε μέρη σπάνιας ομορφιάς με  μικρούς καταρράχτες και  λίμνες, διαθέτει παγκάκια και κιόσκια στα σημεία ξεκούρασης, προστατευτικούς φράκτες, ξύλινα γεφυράκια και πέτρινα σκαλοπάτια σε μέρη που ήταν κακοτράχαλα και γλιστερά.